Op 15 maart 2024 werden nestelende Lepelaars ontdekt in een met Klimop begroeide boom aan de Harddraverslaan in Alkmaar. Voor zover bekend is dit de eerste keer dat Lepelaars broeden in een van de oudste stadsbossen van Nederland, de Alkmaarderhout (ook wel “De Hout” genoemd). De Lepelaars vestigen zich in een reigerkolonie die daar al meerdere jaren aanwezig is. In mei begint in Nederland het festivalseizoen, met ook evenementen in de Alkmaarderhout, zoals het festival Cultuurpark de Hout. Dit Cultuurpark ligt op korte afstand van de nestlocaties. Tijdens het broedseizoen mogen nesten, eieren en broedende vogels niet worden verstoord. Verstorende activiteiten zijn dan niet toegestaan, ongeacht de tijd van het jaar, omdat deze kunnen leiden tot verlaten nesten, niet-uitkomende eieren of jongen die niet worden grootgebracht. Men moet wachten tot de vogels het nest hebben verlaten. Direct ontstond bij gemeente Alkmaar, de festivalorganisatoren, bewoners en lokale natuurorganisaties de vraag: wat nu? Kunnen de geplande festivals nog wel doorgaan en zo ja, hoe dan?
Gemeente Alkmaar heeft Bureau Endemica gevraagd om te beoordelen wat de gevolgen zijn van deze vestiging en om advies te geven over hoe hiermee om te gaan. Uit de uitgevoerde toetsing werd duidelijk hoe de festivals binnen de kaders van de Omgevingswet konden plaatsvinden. Door middel van een veldbezoek en bronnenonderzoek (waaronder ervaringen op andere locaties en onderzoeken naar de verstoringsgevoeligheid van lepelaars) werd de situatie geanalyseerd. Op basis hiervan werden uitspraken gedaan over de (mogelijke) effecten van de voorgenomen festivals en de eventueel noodzakelijke vervolgstappen. Hiervoor is gebruikgemaakt van bestaande onderzoeken naar lepelaars in vergelijkbare situaties, zoals in Krommenie, Haarlem en Amsterdam. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met Stichting ANIMO, Vogelwerkgroep Alkmaar en de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord, om ervoor te zorgen dat de adviezen breed gedragen worden. Het resultaat is dat er in 2024 met succes veertien (!) Lepelaars zijn grootgebracht in de Alkmaarderhout, terwijl Alkmaarders van hun festivals konden blijven genieten. Slechts een enkele keer moesten de festivalgangers hiervoor uitwijken naar een andere locatie in Alkmaar zelf.
